Foto: Merette Kuijt
De naam zegt al waar dit gerecht haar oorsprong vindt: Zweden. Toch vreemd aangezien er overal ter wereld soortgelijke gehaktballen voorkomen. Alleen noemen wij deze speciale variant Zweedse gehaktballetjes of, op z’n Zweeds ‘köttbullar’. Maar waarom precies?
Het oudste recept van deze specifiek Scandinavische gehaktballen dateert uit 1754. Niet zo gek als je bedenkt dat men voor die tijd het vlees nog niet kon malen simpelweg omdat er nog geen gehaktmolens bestonden. Ook was vlees in die tijd nogal een luxeproduct in de Scandinavische landen. En al hadden mensen het geld om zulke luxe goederen aan te schaffen, dan haalden ze het niet in hun hoofd het vlees te vermalen. Tenzij het natuurlijk leftovers waren. De Zweden aten deze luxe gehaktballen dan ook vaak (nog steeds trouwens) tijdens smorgasbord: een traditioneel Zweeds feestmaaltijd. Het staat dan ook nog vaak op het Kerstmenu in menig Zweeds huishouden.
Toch is het vreemd dat deze speciale gehaktballen aangeduid worden met ‘Zweedse’ ervoor. De
albóndigas noemen we toch ook niet specifiek Spaanse gehaktballetjes? Welnu, de köttbullar hebben dan wel dezelfde balvorm, maar ze zijn kleiner, geseasoned met andere kruiden, worden overgoten met een typische donkerbruine roomsaus (brunsås) en geserveerd met een zoete vossenbessenjam (lingon). Die combinatie maakt ‘m anders dan anderen.
Het verhaal gaat dat de Scandinavische immigranten hun recept mee naar Amerika namen. Hier won de köttbullar wat letterlijk vleesballen betekent, het rond de 20e eeuw aan populariteit. Het kan dan ook zo zijn dat de Amerikanen deze specifieke gehaktballetjes Zweeds noemden. Simpelweg om ze van hun Europese concurrenten te onderscheiden. En daar was de naam geboren: Zweedse gehaktballetjes.
Heb jij nog aanvullingen op dit verhaal? Of heb je zelf een gerecht waarvan je de oorsprong zou willen weten? Laat het ons hieronder weten.
ZWEEDSE GEHAKTBALLEN
Ingrediënten: 500 gram half-om-half gehakt | 250 ml melk | 75 gram paneermeel | 1 ei | 1 ui | zout | peper | piment
Meng de broodkruimels met de melk en laat even intrekken totdat je een dikke pap krijgt. Snipper de uit en fruit ‘m tot hij glazig is in een pan met boter. Laat de ui even afkoelen. Meng in een kom het gehakt, de melk- en broodkruimpap, de ui, het ei en de kruiden. Kneed alles goed door elkaar en vorm balletjes ter grote van een pingpongbal. Smelt boter in een ban en bak de balletjes op laag vuur rondom mooi bruin. Serveer met brunsås en/of lingon. Smaklig måltid!
Volg ons ook op Facebook. Dan krijg je alle updates direct.
